Choroby reumatyczne potocznie zwane reumatyzmem stanowią grupę chorób charakteryzujących się przewlekłymi zmianami zapalnymi w obrębie tkanki łącznej, spowodowanymi najczęściej reakcją autoimmunologiczną.
Choroby reumatyczne podzielić możemy na zapalne oraz niezapalne. Do pierwszej grupy należą min: reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa oraz toczeń rumieniowaty. Wśród niezapalnych najczęściej spotykana jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Chociaż podobnie jak artretyzm choroby reumatyczne dotyczą nieprawidłowości w funkcjonowaniu stawów nie należy mylić tych schorzeń. Dolegliwości reumatyczne dotyczą, bowiem tkanek miękkich: mięśni, ścięgien, nerwów.
Ponieważ pod potoczną nazwą reumatyzmu kryje się wiele dolegliwości trudno jednoznacznie określić czynniki sprzyjające ich powstaniu. Z pewnością zdrowiu nie służy:
- zbyt duże obciążanie stawów
- częste marznięcie
- przebywanie w wilgotnym środowisku
- bagatelizowanie innych chorób, np. anginy
Leczenie chorób reumatycznych polega na łagodzeniu objawów. Ważnym elementem łagodzenia dolegliwości reumatycznych jest odpowiednia dieta. Do codziennego jadłospisu warto włączyć ryby morskie takie jak: tuńczyk, makrela, łosoś, które są cennym źródłem wielonasyconych kwasów tuszowych omega-3, korzystnie wpływających na funkcjonowanie mózgu i kondycję stawów. Ryby morskie zawierają też dobrze przyswajalne białko, wapń i potas. Działające przeciwzapalnie kwasy omega-3 występują też w oleju lnianym, orzechach włoskich i oliwnie z oliwek.
Gorczyca biała
Roślina miododajna. Owoce to krótkie okrągławe łuszczyny, mocno odchylone na zewnątrz i szorstko owłosione. Dojrzałe łuszczyny pękają, odsłaniając błoniastą przegrodę, do której po obu stronach są przymocowane nasiona. Są one okrągłe, koloru jasnożółtego, dojrzałe bardzo łatwo się osypują.
Surowcem zielarskim są nasiona gorczycy białej – Semen Sinapis albae (Semen Erucae). Zawierają protoalkaloid synapinę oraz glikozyd izotiocyjanianowy synalbinę (od 2 do 3%), który rozkłada się do glukozy, kwaśnego siarczanu potasu i izotiocyjanianu allilu, który jest podstawą olejku gorczycznego (Oleum Erucae), z nasion można otrzymać go od 20 do 30%.
Charakteryzuje się on ostrym, piekącym smakiem i zapachem, który pobudza wydzielanie soku żołądkowego i poprawia trawienie. Wodny wyciąg stosuje się w chorobach przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit, zaparciach i niestrawności. Medycyna ludowa traktuje gorczycę białą jako ziele „promieniujące”, dlatego zaleca przykładanie poduszek gorczycowych (woreczek wypełniony nasionami) do miejsc z bólami reumatycznymi i bolących stawów.
Arnika górska
Arnikę stosuje się zewnętrznie na krwiaki, stłuczenia, obrzęki pourazowe, oparzenia, ukąszenia owadów a także to płukania jamy ustnej. Koszyczki kwiatowe mają liczne substancje czynne o działaniu przeciwzapalnym, przeciwreumatycznym i antyseptycznym. Stosowana wewnętrznie wzmacnia i uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, działa przeciwzakrzepowo oraz poprawia krążenie krwi. Okłady z naparów, odwarów i rozcieńczonej nalewki zmniejszają obrzęki i bolesność po urazach, stosuje się je również w przypadku krwiaków, skręceń, kontuzji, zwichnięć, dolegliwości reumatycznych mięśni i stawów.
Okład z kwiatów arniki górskiej
Składniki:
- Kwiaty arniki 2,0
- Woda 100,0
Kwiaty arniki zalewamy wrzątkiem. Odstawiamy na 10-15 min, a następnie przecedzamy. W ostudzonym naparze zanurzamy lnianą ściereczkę i przykładamy na bolące miejsca. Okłady należy pozostawić na ok. 2. godziny.
Wierzba biała
Wierzba biała jest rośliną lecznicza. Surowcem zielarskim jest kora (Cortex Salicis) zawiera flawonoidy, kwasy organiczne oraz glikozydy. Najważniejszym z nich jest glikozyd fenolowy – salicyna. Korę zbiera się z 2 – 3 letnich gałęzi wczesną wiosną, gdy ruszają soki i łatwo jest ją oddzielić od drewna.
Do celów leczniczych wykorzystywana może być również kora wierzby kruchej, wierzby purpurowej, wierzby pięciopręcikowej i wierzby wiciowej. Salicyna ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające. Wykorzystywana jest przy takich dolegliwościach i chorobach, jak: ból głowy, przeziębienie przebiegające z gorączką, różne choroby reumatyczne, miażdżyca. Obecnie już nie pozyskuje się do celów leczniczych kory wierzby, gdyż jest zastępowana syntetycznie produkowanym kwasem acetylosalicylowym. W medycynie ludowej wykorzystywano korę wierzby również do leczenia nerwobólów i jako środka ułatwiającego zasypianie i uspokajającego.
Napar z kory wierzby
Składniki:
- Kora wierzby 5,0
- Woda 100,0
Wysuszoną i rozdrobnioną korę zalewamy gotującą wodą.
Odstawiamy na 20 min, po czym przecedzamy. Przy ostrych bólach przyjmujemy od 2,5 do 4,5 szklanki w dawkach podzielonych na cały dzień.
